یکی از مهم ترین مراحل بعد از اتمام ترمیم، شکل دهی، کانتورینگ و پولیش می باشد. شکل دهی و پرداخت صحیح نتایج زیبایی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد، سلامت دهان و دندان بیماران را به حداکثر می رساند و طول عمر ترمیم ها را افزایش می دهد.
Finishing به معنای فرم دهی؛ برداشت اضافات و ایجاد کانتور آناتومیک و صاف کردن ترمیم است.
Polishing به معنی ایجاد صافی نهایی و درخشندگی در کامپوزیت می باشد. درست انجام دادن پولیش دندان بعد از کامپوزیت، نه تنها برای زیبایی ظاهری دندان لازم است بلکه برای سلامت دهان و دندان نیز اهمیت دارد.اگر فینیشینگ ونیرهای کامپوزیت به خوبی انجام نشود منجر به مشکلات متعدد بالینی مانند تجمع پلاکها، التهاب لثه، سایش و پوسیدگی های مکرر دندان میشود. می توان موفقیت زیبایی و طول عمر کامپوزیت را از طریق افزایش کیفیت بالای پولیشینگ و فینیشنگ تضمین کرد.
ابزارهای مورد استفاده برای پولیش کامپوزیت
فرزها یا همان مته های دندانپزشکی
یکی از ابزار ضروری برای دندانپزشکی هستند، از این فرز ها با قدرت چرخشی خود برای حفاری سوراخ دندان یا ترمیم های قدیمی و صاف کردن سطح دندانها در انجام کانتورینگ و فینیشینگ کامپوزیت دندان استفاده می شود. فرزها در جنس ها، شکل ها و در ابعاد متفاوتی موجود هستند که بر اساس نوع نیاز دندانپزشک انتخاب می گردند.
فرز کارباید (carbide burs) کانتورینگ:
فرز های کارباید که از تنگستن ساخته شده و مقاوم به دما های بالاست. فرز کارباید به دلیل برش های ریز، عملکرد سریعتر و قابل پیش بینی تر بیشتر برای کانتورینگ و فینیشینگ ترمیم و کامپوزیت دندان در قسمت های نرم حاشیه لثه مورد استفاده قرار می گیرد.
فرزهای الماسی فینیشینگ:
در قسمت سر فرز های الماسی ذرات ریزی از یک ماده بسیار سخت مانند الماسی (سیلیسی) بصورت زاویه دار و نوک تیز وجود دارد که برای برش قسمت های سخت دندان معمولا مینای دندان استفاده می شود. هنگامی که برش به دقت بالایی نیاز دارد، به آنها نیاز است. اندازه معمول ذرات ساینده در اندازه های 8 تا 50 میکرون می باشد. در هنگام استفاده از این الماس ها باید با اسپری آب و سرعت کمتر از 50000 دور در دقیقه جهت پالیش کامپوزیت دندان استفاده شود.
سنگ های فینیشینگ:
سنگ های فینیشینگ دندان برای کانتورینگ و حداکثر سایش در اتمام ترمیم های دندانی و کامپوزیت استفاده می شوند.
پونیت ها، سری های لاستیکی و مولت ها (Rubber Cups, Points و Wheels)
به طور معمول از ابزار پوینت در پولیشینگ استفاده می کنند اما در برخی موارد برای انجام کانتورینگ نیز از آن کمک گرفته می شود. پوینت ها در انواع اندازه ها، شکل ها و تیغ ها وجود دارد. جنس ذرات ساینده این ابزار بیشتر از کاربید سیلیکون، اکسید آلومینیوم یا حتی الماس انتخاب می شود.
خمیرها:
خمیر پولیشینگ کامپوزیت اکثر مواقع از اکسید آلومینیوم و الماس ساخته شده و هر دو خمیر با تیغ های مختلف وجود دارد. این خمیرها را با کمک نمد یا برس های مخصوص برای پولیش دندان بعد از کامپوزیت به کار می برند.
دیسک ها و نوارها:
دیسک ها در واقع ساینده های می باشند که بر روی یک پایه ی فلزی قرار گرفته شده اند و بر اساس میزان سختی آنها برای برطرف کردن ناصافی، کانتورینگ، فینیشینگ و پولیشینگ بکار برده می شوند.
تکنیک پولیش دندان بعد از کامپوزیت
به منظور پولیش دندان از دو تکنیک پولیش تک مرحله ای و چند مرحله ای استفاده می شود. برای آشنایی بیشتر با روشهای پولیش دندان، تفاوت این دو تکنیک را بررسی می کنیم:
سیستم های پولیش کامپوزیت تک مرحله ای
در سیستم پولیش کامپوزیت تک مرحله ای می توانند کانتورینگ، فینیشینگ و پولیشینگ را با بهره گیری از پولیشرهای الماس برای کاهش زمان آماده سازی و پولیش دندان بعد از کامپوزیت تکمیل کنند و سطح کامپوزیت دندان را در حداقل زمان ممکن پولیش کنند. بدلیل اینکه از یک ابزار واحد در تمام مراحل پولیش استفاده می شود این سیستم های تک مرحله ای نام گذاری شده اند.
سیستم های پولیش کامپوزیت چند مرحله ای
در سیستم های پولیش کامپوزیت چند مرحله ای، دندانپزشک برای هر مرحله از کانتورینگ، فینیشینگ و پولیشینگ از ابزارهای تخصصی برای هر مرحله استفاده می کند. به دلیل اینکه این ابزارها به طور تخصصی برای هر مرحله طراحی شده اند نتایج نشان داده است که پولیش دندان بعد ازکامپوزیت از لحاظ زیبایی و دوام درتکنیک چند مرحله ای نسبت به پولیش های تک مرحله ای کیفیت بالاتری دارد.
طبق نتایج محققین ظاهر زیبای و دوام ونیر کامپوزیت تا حدودی به روش های پولیشینگ و تکنیک های فینیشینگ به کار رفته پس از فرم دهی آن بستگی دارد. مطالعات زیادی برای بررسی کارایی سیستم های مختلف پولیش دندان بعد از کامپوزیت انجام شده است که در آنها انواع مختلف سیستم های پولیشینگ بر اساس ساینده های مورد استفاده، اندازه آنها، انواع پوشش، تکنیک پولیش، بافت سطح پس از پولیشینگ، گرمای تولید شده طی آن، زمان پولیشینگ و زوایای ایجاد شده روی دندان ها بعد از آن را مورد بررسی قرار داده اند. نتایج این مطالعات نشان داده است که:
- استفاده از مواد Flowable برای فرم دهی و مدل سازی کامپوزیت جهت دستیابی به ظاهر خوب بافت و زیبایی ظاهری دندان اهمیت دارد.
- استفاده کمتر از ابزارهای چرخشی منجر به پولیش کامپوزیت بهتر خواهد بود.
- با افزایش زمان صرف شده در مدل سازی و فرم دهی کامپوزیت مدت زمان مرحله فینیشینگ به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
- استفاده از ابزارهای مناسب و تکنیک تک مرحله ای، زمان زیادی را که روی صندلی طی کامپوزیت ونیر صرف می شود؛ کاهش می دهد.
- اما نتایج نشان داده است تکنیک پولیش دندان چند مرحله ای از لحاظ زیبایی و دوام، بسیار با کیفیت تر از پولیش دندان تک مرحله ای است.
انواع کاپ و مولت پولیش
- مولت کاپ شکل جهت پرداخت آمالگام و کامپوزیت: cupها برای پولیش سطوح سرویکال و قسمت های جینجیوال توصیه می شوند.
- مولت مخروطی شکل جهت پرداخت آمالگام و کامپوزیت: رابر های مخروطی برای سطوح کرودار پالاتال و اکلوزال بهتر عمل می کند.
دیسک ها: دیسک ها برای پولیش سطوح لبیال دندانهای قدامی مناسب تر می باشد، در بسیاری از تحقیقات دیسک ها صاف ترین سطح پولیش را ایجاد می کنند. دیسک به علت سطح صاف توانایی برداشت یکسان ذرات فیلر و ماتریکس رزینی دارد که به آن حرکت صفحه ای گفته میشود. عیب اصلی دیسک ها این است که به دلیل سطح صاف برای پولیش سطوح کرودار پالاتال یا اکلوزالی مناسب نیستند.
- کیت ها و مینی کیت های پرداخت: ایده آل برای پولیش ترمیم های کامپوزیتی در سه مرحله و ایجاد سطح صیقلی و زیبا
- شما میتوانید تمامی ابزارها و مواد مورد استفاده برای شکل دهی و پرداخت را با خیال راحت از دندال تهیه کنید!
ترتیب مراحل شکل دهی و پرداخت کامپوزیت ها:
- اولین مرحله شکل دهی می باشد که معمولا با دیسک های زبر فرزهای کارباید و فرزهای الماسه مخصوص انجام می شود.
- در مرحله بعدی پولیش از متوسط کیت استفاده شود مثل دیسک های متوسط یا مولت های مرحله اول
- در مرحله نیمه نهایی دیسک های نرم، بسیار نرم یا مولتهای بسیار نرم انجام می شود.
- در آخرین مرحله از خمیر پولیش و نمدهای پرداخت استفاده می شود.